Inteligencja makiaweliczna
Dawno pożegnaliśmy czasy, w których uważano, że iloraz inteligencji pozwala przewidzieć przyszłe sukcesy zawodowe człowieka. Słynne IQ straciło wiele na znaczeniu wraz z chwilą narodzenia się koncepcji inteligencji emocjonalnej. Od momentu, gdy Daniel Goleman opublikował swój bestseller minęła już ponad dekada. W przeciągu tego okresu pojawiły się koncepcje inteligencji społecznej, przywódczej oraz ostatnio coraz częściej dyskutowana inteligencja makiaweliczna. Ze względu na pejoratywne znaczenie makiawelizmu, z którym (nie bez podstaw) ta ostatnia na pewno może się kojarzyć warto przyjrzeć się jej z bliska i zastanowić w jaki sposób człowiek wykorzystuje ją w swoim życiu zawodowym.
Zacznijmy zatem od wyjaśnienia tego, czym jest inteligencja makiaweliczna. Zgodnie z przedstawioną przez Tomasza Witkowskiego główną tezą tej koncepcji jest stwierdzenie, że „inteligencja jest adaptacją do radzenia sobie ze złożonością życia w półtrwałych grupach oraz z sytuacją, która angażuje potencjalnie skomplikowaną równowagę pomiędzy współpracą i rywalizacją z tymi samymi jednostkami”.
Osoby, które możemy scharakteryzować jako posiadające wysokie wskaźniki inteligencji makiawelicznej w celu zapewnienia sobie wyższej pozycji w grupie potrafią działać strategicznie w złożonym środowisku, posiadają szeroki wachlarz umiejętności społecznych, do których zaliczyć możemy:
Osoby, które możemy scharakteryzować jako posiadające wysokie wskaźniki inteligencji makiawelicznej w celu zapewnienia sobie wyższej pozycji w grupie potrafią działać strategicznie w złożonym środowisku, posiadają szeroki wachlarz umiejętności społecznych, do których zaliczyć możemy:
- nawiązywanie i utrzymywanie przyjaźni;
- umiejętność rozumienia motywów kierujących zachowaniem innych ludzi;
- umiejętność korzystania z wiedzy innych;
- zdolność do nieprzewidywalnych zachowań;
- jak również – umiejętność oszukiwania innych (jednakże zgodnie z koncepcją IM, oszustwa nie mogą przyczynić się do osłabienia siły grupy).
Inteligencja makiaweliczna zdaje się być osiągnięciem ewolucji człowieka, bowiem zgodnie z podstawowym założeniem tejże koncepcji, ewolucja faworyzowała jednostki potrafiące dopuszczać się manipulacji, oszustw, zachowywać się nieprzewidywalnie (dzięki czemu potrafiły zmylić potencjalnych wrogów), ale także umiejące tworzyć trwałe koalicje. Jest to zatem konstrukt odnoszący się do całego repertuaru zachowań, który umożliwia człowiekowi dostęp do istotnych dla niego dóbr i realizację jego celów.
W jaki sposób inteligencja makiaweliczna może się przejawiać w życiu zawodowym? Odwołując się do przytoczonej powyżej definicji oraz umiejętności charakteryzujących makiawelicznych inteligentów jest to niewątpliwie właściwość przydatna w radzeniu sobie z codziennymi trudnościami w pracy. Umiejętność współpracy z innymi ludźmi, analizowania i przewidywania ich posunięć, rozumienia zachowań innych, jak również zdolność do oszukiwania mogą przekładać się na konkretne zyski (np. wyższą pozycję społeczną w pracy, awans, wyższe wynagrodzenie, itd.). Szczególnie przydatną może okazać się umiejętność strategicznego działania i dostrzegania potencjalnych konsekwencji działań własnych oraz innych osób.
W żadnym wypadku koncepcja ta nie powinna być odczytywana jako pochwała dla manipulacji i intencjonalnych oszustw. Jednakże jest to niewątpliwie ciekawa i warta uwagi hipoteza wyjaśniająca nie tylko to, dlaczego człowiek osiągnął tak wysoki stopień rozwoju, ale także dlaczego niektórzy ludzie potrafią skuteczniej funkcjonować w złożonych sytuacjach społecznych rywalizując i współpracując z członkami własnej grupy.
Literatura: Witkowski, T., (2005), Inteligencja makiaweliczna, Wydawnictwo Moderator.
Aneta Kałmuk
